TONGKOS
Ngaghaliyâ panjennengngan sadhâjâ jhâ’ saèstoèpon oḑheng Madhurâ ka’ḍinto bannya’ macem èpon. Oḑheng sè è aghem sareng orèng-orèng Bhângkalan sareng dâri Pamekasân tor Sumenep ka’ḍinto bhidhâ sanaos ka’ḍinto padâ Madhurânna. Manabi oḑheng sè è aghem Sumenep ka’ḑissa akadhi Blankon jhâbâ, namong sanaos ka’ḍinto akadhi Blankon Jhâbâ, oḑheng ka’ḍinto asli dâri Madhurâ. Ka’ḑissa nyamana oḑheng Ghântong Kèrè’.
Pamekasân jughân ngaghem oḑheng sè ropaèpon laènan jughân, aghâdhuwi bhunto’ malancer sittong ḍâ’ attas è bingkèng tor semmo tèngghi è paddhu kanan aḍâ’. Bâḍâ kuncung èpon è aḍâ’ a bhângon masaghi tello’. Oḑheng ka’ḍinto semmo mirip kalabân oḑheng jhâbâ tèmoran otabâ lakar jhâbâ tèmor sè mondhut oḑheng ka’ḍinto bhâdhi cerrè èpon. Oḑheng ka’ḍinto nyamana oḑheng Pèrèdhân.
Kajhughânan Bhângkalan ka’ḍinto kaaghungan oḑheng cerrè èpon. Oḑheng ka’ḍinto bangon èpon cerrè tor lo’ padâ sareng oḑheng-oḑheng sè laèn è tana Madhurâ. Oḑheng ka’ḍinto ghi’ jhâman rato ḑhimèn namong è aghem sareng rato tor potra-potrè èpon sareng sanak bhrâjâ èpon. Pramela dâri ka’ḍinto oḑheng ka’ḍinto anyama “Tongkos”. Parjhughâ èpon è aghem sareng rasog aghungan.
Tongkos ka’ḍinto mongghu ḍâ’ carèta èpon è bhâdhi sareng rato Madhurâ sè ajhâjhuluk Ghustè Panembhâ’ân Cakraadiningrat sè kapèng lema’ sè kaalok jughân kalabân jhâjhuluk Panembhâ’ân Sedhomukti. Ghustè rato è bâkto ka’ḍinto kèngèng dhâdhikan dâri rama èpon bhâdhi abhâdhi panotop èpon sèra sè laèna kalabân jhâbâ otabâ Bhâli. È bhâkto sittong sorè ghustè alomampa ḍâ’ pèngghir sèrèng bhâdhi nyokkorè kabâḍâ’ân Maghârsarè bumè Cakranièngrat Madhurâ ka’ḍinto. Èbâkto ghi-lèngghi è pèngghir sèrèng ka’ḍinto ghustè panembhâ’ân mangghi duwâ’ mè’èmèh apang tompang, lajhu è tambu’i sareng klèkèr, pas bunto’na mè’èmèh ka’ḍinto nadḍhek sadhâjâ. Ghustè Panembhâ’ân lajhu nyeppè mèkkèr kadhâddhiyân ka’ḍinto. Akhèr èpon abhâdhi sittong odeng panotop sèra sareng toronan èpon sè kèngèng pètodhu dâri Ghustè Alloh sè amorbhâ jhâghâd ka’ḍinto tor è parèngè nyama Tongkos.
Sajjhâg èpon bâkto ka’ḍinto Madhurâ aghâdhuwi sittong oḑheng sè laènan sareng jhâbâ tor Bhâli. Kantos samangkèn oḑheng ka’ḍinto pagghun è aghem sareng orèng-orèng Bhângkalan. Bhâdhi ngaghem tongkos ka’ḍinto bâḍâ pètodhu-pètodhu èpon sè èstoèpon kodhu è kaghâli sareng sadhâjâ èpon pangaghem tongkos. Èngghi ka’ḍinto :
1. Manabi ngaghem tongkos tor bhunto’ èpon è panaddhek sadhâjâ ḍâ’ attas, ka’ḍinto kaaghungan maksod jhâ’ saongghuna sè ngaghem tongkos ka’ḍinto teppa’ lo’ tennang, teppa’na dhuka, teppa’na lo’ saè atè.
2. Manabi ngaghem tongkos tor bhunto’ èpon padâ mèrèng ḍâ’ èrèng, ka’ḍinto kaaghungan maksod jhâ’ saèstoèpon pangaghem tongkos ka’ḍinto teppa’na tennang, teppa’na senneng.
3. Manabi ngaghem tongkos tor bhunto’ èpon padâ è pa kabâbâ sadhâjâ, ka’ḍinto kaaghungan maksod bhâdhi ngèstowaghi tor a hormadhin ḍâ’ pasèra’a bisaos sè è temmonèn sareng pangaghem tongkos.
Dhâddhi sadhâjâ dâ-tandâ ka’ḍinto ongghu-ongghu padâ otabâ akor sareng sadhâja èpon dâ-tandâ ḍâ’ mè’èmèh ka’ḑissa. Mè’èmèh ka’ḍinto sè è tegghu’ èngghi bunto’ èpon bânnè salaènna dâri ka’ḍinto. Kajhughânan sè dhâddhi pananḍâ èngghi ka’ḍinto jughân bunto’na.
0 komentar :
Posting Komentar